Alles wat je moet weten over veiligheid bij het lassen
Veiligheid is een cruciaal onderwerp als lasser of werkgever zijnde. Bij het lassen komen er risico's naar voren waar je jezelf, je collega's of werknemers voor wilt behoeden. Maar wat zijn nou alle gevaren en hoe kun je deze beperken? In dit artikel vertellen we je alles wat je moet weten over veiligheid bij het lassen en hoe je jezelf en je omgeving kunt beschermen.
Inhoudsopgave |
Wat zijn de risico's van lassen?
Voordat we ingaan op het bestrijden van de risico's, nemen we eerst een kijkje naar alle mogelijke risico's die zich voor kunnen doen. Wanneer je werkt met enorm hoge temperaturen en hiermee verschillende stoffen verbrand, is het vanzelfsprekend dat hier risico's aan verbonden zijn. Het is van enorm belang dat je bekend bent met alle risico's die komen kijken bij het lassen. Hieronder hebben we de grootste risico's voor je op een rijtje gezet.
Lasrook
Tijdens het lassen van materialen ontstaat er schadelijke rook welke ingeademd kan worden door de lasser. De overheid heeft daarom, per 1 april 2010, een grenswaarde voor beroepsmatige blootstelling van 1mg/m3 lucht aan lasrook vastgesteld om gezondheidsschade te voorkomen. Werknemers zijn dan ook verplicht om zich aan deze waarde te houden.
Lasrook kan bij het inademen ernstige schade aan de luchtwegen veroorzaken. Daarnaast kan lasrook in sommige gevallen vruchtbaarheidsproblemen of zelfs kanker veroorzaken. Naast gezondheidsproblemen kunnen door of tijdens de blootstelling aan lasrook psychosociale effecten optreden. Lasrook is zo gevaarlijk omdat het een mengsel is van schadelijke gassen, dampen en deeltjes die vrijkomen bij het lassen of aanverwante processen.
Voor de gezondheid van de lasser is het belangrijk dat de ontwikkeling van lasrook in eerste instantie wordt beperkt. Als dit niet mogelijk is, dient ruimtelijke ventilatie als een goede oplossing. Plaatselijke ventilatie, ook wel lasrookafzuiging genoemd, is een goed alternatief als ruimtelijke ventilatie niet optimaal gebruikt kan worden. Het is ten allen tijden cruciaal dat er zo min mogelijk mensen in contact komen met de lasrook. Dit kan door te werken in een lascabine of gebruik te maken van lasschermen of lasgordijnen. Als tijdelijke oplossing kan er gebruik worden gemaakt van adembescherming om het inademen van lasrook tegen te gaan.
Straling van de boog
Bij het werken met een zichtbare lasboog komen er stralingen vrij. Naast zichtbare stralingen, komen er ook stralingen vrij die niet zichtbaar zijn voor het blote oog. Dit zijn ultraviolette en infraroodstralingen. Hieronder wordt kort uitgelegd wat overmatige blootstelling aan de stralingen kan veroorzaken en hoe dit voorkomen kan worden.
-
Zichtbaar licht: De felheid van het licht kan leiden tot irritatie van de ogen en zelfs verblinding. Om de ogen te beschermen kan bij autogeen lassen gebruik worden gemaakt van een bril met donkere glazen. De specifieke kleur van de lasbrillen is kleur vijf en is in verschillende modellen beschikbaar. Voor het elektrisch lassen kan gebruik worden gemaakt van gekleurde lasglazen die op de lashelm kunnen worden bevestigd.
-
Ultraviolet: Deze stralingen kunnen schade veroorzaken aan de ogen en aan de huid. Door te kiezen voor speciale lasglazen die ultraviolette straling tegenhouden, kan de kans op schade worden geminimaliseerd. Om schade aan de hals te voorkomen tijdens het MIG/MAG of TIG-lassen kan je gebruik maken van nekbescherming.
-
Infrarood: De infrarode stralingen kunnen schadelijk zijn voor de ogen door het indrogen van traanvocht. Het is daarom sterk aan te raden om een lashelm te dragen, zodat dit voorkomen kan worden.
Naast het dragen van een lashelm is het ook belangrijk om beschermende en vlamvertragende laskleding te dragen. Bij stralingsgevaar geldt ook dat het belangrijk is om zo min mogelijk mensen bloot te stellen aan het mogelijke gevaar van de straling. Daarom adviseren wij nogmaals om te werken in een lascabine of met lasschermen en lasgordijnen.
Brandgevaar
Bij het lassen wordt er gewerkt met gassen die gevaarlijke situaties kunnen creëren. Bovendien kunnen de vlam en de boog bij het lassen en snijden een gevaar voor brand opleveren. Het risico op brandgevaar is groot, maar kan ook, door de oplettendheid van de lasser, verkleind worden. Het is belangrijk dat de lasser ten allen tijden controleert of in zijn omgeving geen brandbare materialen of vloeistoffen aanwezig zijn. Als er toch brandbare materialen achterblijven moeten deze met brandwerend materiaal worden afgedekt. Hierbij kan gedacht worden aan het gebruik van lasdekens.
De lasser moet van tevoren ook checken of er geschikt blusmiddel voor handen is. Een brand kan namelijk niet altijd geblust worden met water of een schuimblusser, omdat er kortsluiting kan ontstaan als er elektrische apparatuur in de omgeving is. Als er sprake is van een klasse C brand, zoals bijvoorbeeld bij brandbare gassen als acetyleen, kan dit het beste gedoofd worden door de gastoevoer af te sluiten. Bij een ander soort brand kan gebruik worden gemaakt van lasdekens om de brand te doven. Nadat de brand is gedoofd raden we je aan om de omgeving van de lasplek voor geruimere tijd op smeulend vuur in de gaten te houden.
Explosiegevaar
Als er wordt gelast aan een tank of vat waar een explosieve of brandbare stof in gezeten heeft, kan dit voor explosiegevaar zorgen als er nog stof aanwezig is in bijvoorbeeld de naden. Voordat je gaat lassen is het dus belangrijk dat het explosieve materiaal wordt verwijderd. Je kunt het materiaal verwijderen door het eruit te stomen of te koken. Indien niet al het explosieve materiaal verwijderd kan worden, kan dit opgelost worden door het te vullen met water, een inert gas of door er stroom doorheen te laten geleiden.
Lawaai
Tijdens het lassen wordt veel lawaai geproduceerd. Het is dan ook belangrijk om te weten wat de regels en maatregelen omtrent geluidsniveau zijn. Wanneer een gesprek in een ruimte moeilijk is te verstaan, is volgens de algemene richtlijn het geluidsniveau te hoog. Als het geluidsniveau in een ruimte boven de 80 dB(A) komt, dan is de werkgever verplicht om gehoorbescherming aan te bieden. Continue 8-urige of langere blootstelling aan minimaal 85 dB(A) is schadelijk voor het gehoor. Het is dan ook verplicht om hierbij gehoorbescherming te dragen.
Het is praktisch onmogelijk om al het geluid te vermijden dat bij het lassen komt kijken. Echter is het wel mogelijk om de schadelijke gevolgen voor het gehoor te voorkomen, door de volgende maatregelen te nemen:
-
Probeer de geluidsbron zo goed mogelijk te isoleren door geluiddempend materiaal aan te brengen.
-
Maak gebruik van geschikte gehoorbescherming, zoals gehoorkappen en oordopjes.
-
Beperk zoveel mogelijk impulsgeluiden met een niveau boven 140 dB(A).
Spetgevaar
Het kan tijdens het lassen wel eens voorkomen dat een laspost slecht is afgesteld of dat er een vuile of verkeerde lasdraad wordt gebruikt. Dit kan zorgen voor spatten. Elke lasser doet er daarom verstandig aan om gesloten laskleding en beenbescherming voor over de schoenen te dragen. Op deze manier worden het risico van spetgevaar zo klein mogelijk gemaakt.
Werken in een besloten ruimte
Het laatste risico waar we je voor willen waarschuwen, is het werken in een besloten ruimte. Hierbij kan er verstikkingsgevaar optreden door zuurstoftekort als er gewerkt wordt met beschermgassen. Daarnaast is een concentratieverhoging van giftige dampen of gassen ook een groot gevaar. Om ervoor te zorgen dat deze gevaren in de kiem worden gesmoord, hebben we hieronder voor jou de preventiemaatregelen op een rijtje gezet:
-
Zorg voor voldoende ventilatie in de lasruimte
-
Maak gebruik van een zuurstofmasker
-
Controleer de apparatuur op gaslekkage
-
Neem geen gascilinders mee in de besloten ruimte
-
Check voordat je begint of er geen giftige, brandbare of explosieve resten meer in de tank zitten. Als dit wel het geval is kun je deze door uitkoken of uitstomen verwijderen.
-
Zorg ervoor dat er altijd in iemand in de buurt is die jou kan helpen in geval van nood.
Persoonlijke bescherming
We hopen dat je nu een duidelijk beeld hebt van de risico's die zich kunnen voordoen bij het lassen. Ook zijn er al wat veiligheidsmaatregelen benoemd om deze risico's te verkleinen of te vermijden. We gaan nu inhoudelijk in op de persoonlijke bescherming. Er wordt per risico ingegaan op welke veiligheidsmaatregelen het meest geschikt zijn en waarom. Ook wordt er per risico gekeken naar de normen.
Gehoorbescherming
De kans dat jij op de werkvloer te maken hebt met een overschrijdend aantal decibels is namelijk vrij groot. Zo werkt 10% van de werknemers wel eens bij schadelijk geluid. Ruim 90% van de meldingen van gehoorschade door lawaai op het werk, is afkomstig van mensen uit de bouw. Wanneer je blootgesteld wordt aan schadelijk geluid, is er een kans dat je gehoorschade oploopt en gehoorschade is onomkeerbaar. Ondanks dat de gehoorapparaten van tegenwoordig steeds hipper worden, word gehoorbescherming sterk geadviseerd.
Waarom is gehoorbescherming belangrijk?
Hoelang je je kan bevinden in een ruimte waar veel lawaai is voordat het schadelijk word ligt aan de decibel waardes van het geluid. Hieronder een kort overzicht die aangeeft hoelang het duurt voordat er gehoorschade optreed.
80 dbA = 8 uur 98 dbA= 7,5 min
83 dbA = 4 uur 101 dbA= 4 min
86 dbA = 2 uur 104 dbA= 2 min
89 dbA = 1 uur 107 dbA= 1 min
92 dbA = 0,5 uur 110 dbA= 0,5 min
95 dbA = 15 min 120 dbA= directe hoorschade
Normen en wetgeving gehoorbescherming
Bij meer dan 80 dB moet de werkgever verplicht gehoorbescherming aanbieden en bij meer dan 85 dB moet de werknemer verplicht gehoorbescherming dragen.
Gehoorbescherming moet voldoen aan de technische norm NEN-EN 352. Deze is uiteengezet in de volgende onderdelen:
-
EN 352-1, voor gehoorkappen
-
EN 352-2, voor oorpluggen en otoplastieken
-
EN 352-3, voor varianten zoals oorkappen bevestigd aan veiligheidshelmen
-
EN 352-4, voor niveau-afhankelijke gehoorkappen
-
EN 352-5, voor actieve geluidreducerende gehoorkappen
-
EN 352-6, voor gehoorbeschermers met elektrische audio-output
Welke gehoorbescherming is er?
Oordoppen. Oordoppen zijn de meest eenvoudige manier om lawaai te dempen. Ze zijn gemakkelijk mee te nemen en gemakkelijk in te doen, voor op de bouw of in een fabriek. De oordopjes zijn voornamelijk gemaakt van zacht foam, zodat ze in elke oor goed passen en op deze manier optimaal beschermen. De oordoppen kunnen van 25dB tot 39dB dempen.
Oorkappen. In tegenstelling tot de oordoppen worden oorkappen over de gehele oren geplaatst wat de gehoorbescherming bevorderd. Verder heeft niet iedereen dezelfde voorkeuren, zo vindt niet iedereen oordoppen comfortabel zitten, waardoor de oorkappen een perfect alternatief bieden. Om het draagcomfort en bescherming van de oorkappen te waarborgen, wordt er aanbevolen om elk halfjaar de oorkappen te vervangen.
Gehoorbeschermingsbeugels. De gehoorbeschermingsbeugels zijn oordoppen met beugel en zijn een voordeling alternatief voor de oorkappen. De gehoorbeschermingsbeugels zijn gemakkelijk op- en af te zetten wanneer ze even niet worden gebruikt, omdat je deze om je nek kan laten hangen in tegenstelling tot losse oordoppen. De beugel is gemaakt om de oordoppen op een comfortabele manier naar de gehooringang te richten, zodat er een bewegingsvrije geluidsdichting ontstaat. De gehoorbeschermingsbeugels zijn gemaakt om de oordopjes aan de uiteinden te kunnen vervangen. In sommige gevallen zijn de gehoorbeschermingsbeugels voorzien van een draadkoord voor optimaal comfort.
Het is bij elke gehoorbescherming belangrijk na te gaan hoeveel dB gedempt wordt en hoeveel dB de omgeving verwacht te overschrijden.
Lichaamsbescherming voor lassers
Als lasser zijnde wil je jezelf natuurlijk zo optimaal mogelijk beschermen wanneer je de werkplaats betreedt. Iedere lasser is wel op de hoogte welke gevaren het lassen met zich mee kan brengen. Maar om toch de noodzaak te benadrukken hebben wij het nogmaals opgesomd.
Gevaren met lassen met betrekking tot het lichaam:
-
Elektrische schokken
-
Verbranding
-
UV-straling
-
Huidaandoeningen
Lichaamsbescherming veiligheidsmaatregelen
Er zijn voor alle risico's gepaste maatregelen die bescherming bieden.
Of je voor je laswerk op de grond moet liggen of in een kleine ruimte moet werken, je benen zijn al snel kwetsbaar. Naast de beschermingsfactor van de lasbroek is ook de pasvorm belangrijk. Het is natuurlijk ook belangrijk dat je broek comfortabel zit tijdens het lassen. Zo zit er zelfs gevaar in het feit als je een broek draagt die net te groot is. Het kan onnodige en ongewenste situaties opleveren, wanneer je meer tijd besteed aan het ophijsen van je broek dan dat je je op het laswerk kan focussen. Naast een lasbroek heb je ook nog beenbeschermers die meer gericht zijn op je scheenbeen en je voeten.
Naast je benen hebben je armen ook bescherming nodig tijdens het lassen. Deze gebruik je uiteraard om je werk uit te voeren, waardoor je armen het meest kwetsbaar zijn. Lasmouwen zijn uiterst geschikt om bescherming te bieden voor je gehele armen.
Verder zijn er nog maatregelen voor het gehele bovenlichaam. Zo bieden lasjacks optimale bescherming tegen hitte, lasspetters en vlammen. Lasjassen zijn voorzien van een rug gemaakt van vlamvertragende, met proban behandelde, stof.
Ook zijn er nog lasoveralls die het grootste deel van je lichaam beschermen. Er bestaat een verschil tussen de Amerikaanse lasoverall en de traditionele lasoverall. Een Amerikaanse overall heeft de vorm van een tuinbroek, waarbij de rug en armen onbeschermd zijn. Een traditionele lasoverall biedt bescherming van nek tot enkels.
Tot slot bieden lasschorten lassers net dat beetje extra bescherming. Wanneer de lasomstandigheden niet ideaal zijn, dan zorgt het lasschort er ook voor dat je laskleding daaronder niet viezer wordt dan nodig. In veel gevallen wordt een lasschort gedragen over een lasoverall, of andere laskleding.
Normen en wetgeving lichaamsbescherming
Wanneer in de werksituatie normale kleding niet meer voldoende bescherming bieden tegen omgevingsinvloeden of wanneer er gevaar is om letsel of gezondheidsschade op te lopen, kan je het best beschermende kleding dragen. Hieronder vind je de verschillende gecertificeerde kledingnormen:
EN 343, bescherming tegen regen;
EN 342, bescherming tegen kou (temp. <-5°C);
EN 14058, bescherming tegen kou (temp. <-5°C);
EN 471, signalisatiekleding;
EN 533, bescherming tegen vlammen;
EN 531, bescherming tegen hitte en vlammen m.u.v. lassers en brandweerlieden;
EN 50354, bescherming tegen de thermische gevaren van een elektrische vlamboog;
EN 1149, bescherming kleding met elektrostatische eigenschappen;
EN 465, bescherming tegen vloeibaar chemicaliën, vloeistofdichte verbindingen;
EN 466, bescherming tegen vloeibaar chemicaliën, spraydichte verbindingen;
EN 467, bescherming tegen vloeibare chemicaliën, specifieke bescherming;
EN 13034, bescherming tegen vloeibare chemicaliën, beperkte bescherming;
ISO 13982, bescherming tegen stofdeeltjes;
EN 943-1 & 2, gasdichte chemische beschermende kleding;
EN943-1, niet gasdichte chemische beschermende kledij.
Hoofd- en gelaatbescherming voor lassers
Hoofdbescherming is niet weg te denken op een bouwplaats. Hoofdbescherming is ontworpen om je te beschermen wanneer je het risico loopt getroffen te worden door vallende voorwerpen. Ook dienen ze als bescherming wanneer je je hoofd stoot.
Hoofdbescherming voor lassen
Er bestaan twee soorten hoofbescherming:
-
Veiligheidshelmen. Veiligheidshelmen worden gemaakt van PVC of andere materialen, zoals aluminium of composiet. Zoals hierboven beschreven zijn veiligheidshelmen voor vallende voorwerpen of gevaarlijke ruimtes waar de kans aanwezig is je hoofd te kunnen stoten wat kan leiden tot ernstige verwondingen. Veiligheidshelmen moeten voldoen aan de EN397 norm en voorzien zijn van een CE-markering.
-
Veiligheidspetten. Veiligheidspetten zijn alleen ontworpen voor lichte stoten. Ze bieden niet hetzelfde beschermingsniveau als een veiligheidshelm en mogen niet gedragen worden op plekken waar een veiligheidshelm verplicht is. Laspetten worden over het algemeen gedragen onder een lashelm.
Naast veiligheidspetten bestaan er ook nog beulskappen die gemaakt zijn van vlam vertragend materiaal, zoals katoen en leer, zodat ze optimale bescherming bieden. Deze dienen dus als vlambescherming en niet voor stootgevaar.
Normen en wetgeving hoofdbescherming
Op grond van de Arbowetgeving is het dragen van een veiligheidshelm verplicht om verwondingen te voorkomen. De arbeidsomstandighedenwet is een Nederlandse wet die regels voor werkgevers en werknemers bevat. Deze regels zijn opgesteld om de gezondheid, de veiligheid en het welzijn van werkgevers, werknemers en zelfstandig ondernemers te bevorderen.
-
EN 397 - Veiligheidshelmen
-
EN 812 - Stootpetten
-
EN 14052 - Veiligheidshelmen met hoog beschermingsniveau
-
EN 50365 - Veiligheidshelmen voor gebruik bij laagspanningsinstallaties
Gelaatbescherming voor lassen
Je gezicht is het meest kwetsbare onderdeel van je lichaam. Het is daarom van uiterst belang je gezicht goed te beschermen. Als het lassen betreft zouden je ogen continu in gevaar zijn zonder bescherming. Voor lassers zijn de volgende veiligheidsmaatregelen mogelijk:
-
Lasmaskers: Lasmaskers zijn er in vele soorten en maten. Lasmaskers bieden bescherming tegen elektrische lassen, tegen ultraviolette lassen en infraroodstraling. Verder biedt het lasmasker bescherming tegen rondvliegende metaaldeeltjes en vonkjes.
-
Lasschilden: Lasschilden zijn zeer nuttig bij kortere en snelle laswerkzaamheden. Ook is een lasschild bruikbaar bij het meekijken bij laswerkzaamheden of bij het lassen boven het hoofd. Verschillende schilden worden gebruikt voor controlewerk of kunnen ingezet worden op moeilijk te bereiken plaatsen.
-
Gelaatschermen: Een gelaatsscherm is een groot scherm van kunststof of metaalgaas. Het materiaal waarvan het gelaatscherm gemaakt is, is afhankelijk van de bescherming die het gelaatsscherm moet bieden. Metaalgaas is sterker dan de meeste kunststof gelaatschermbescherming, maar biedt nauwelijks bescherming tegen gevaarlijke vloeistoffen. Gelaatschermen die bestaan uit een dicht scherm met doorzichtig kunststof scherm bieden in tegenstelling tot metaalgaas wel bescherming tegen gevaarlijk vloeistoffen. Ook zijn deze gelaatschermen een goede bescherming voor het werken met hogedrukreinigingsapparatuur en in een omgeving waar voorwerpen in het gezicht kunnen springen.
Oogbescherming voor lassen
Naast gelaatsbescherming is er ook nog bescherming dat speciaal is gericht op de bescherming van je ogen. Zeker in risicovolle situaties kan het gevaar in een klein hoekje zitten wat je ogen blijvend kan beschadigen. Zeker bij laswerkzaamheden zijn je ogen kwetsbaar, dus het dubbel checken van je bescherming is geen overbodige luxe.
Veiligheidsbrillen zijn de meest algemene oogbescherming. Deze lijkt qua montuur het meest op een gewone bril, maar de glazen zijn van speciaal materiaal: gehard glas of polycarbonaat. Een veiligheidsbril wordt gebruikt als de werknemer in aanraking komt met schadelijke materialen die splinters of schadelijke stoffen kunnen afgeven. De veiligheidsbril moet dan ook strak aansluiten. Er moet wel ruimte overblijven aan de bovenzijde voor ventilatie, zodat de glazen niet beslaan tijdens het werk. Vaak wordt de veiligheidsbril met behulp van een elastische band vastgehouden op het hoofd. Ook beschermt de lasbril tegen rondvliegende vonken en gloeiende metaalspetters. Een lasbril heeft extreem donkere glazen, zodat de lasser buiten het laswerk weinig ziet. De lasbril kan verder meestal omhoog worden geklapt, zodat de lasser niet de hele bril af hoeft te zetten om normaal te kunnen zien. De lasbril wordt gewoonlijk over een eventuele correctiebril gedragen.
Naast reguliere lasbrillen zijn er ook nog speciale slijp- en zuurbrillen. Slijpbrillen beschermen tegen stoten, grof stof en vloeistof. Zuurbrillen zijn geschikt voor het werken met chemische stoffen, vloeistoffen en dampen.
Normen en wetgeving gelaatsbescherming
Voor laswerkzaamheden gelden specifieke eisen voor gelaatsbescherming. Lassers kunnen bijvoorbeeld kiezen uit een lashelm en een lasschild. Gelaatsbescherming kent de volgende normen:
EN 166 - Basiseisen voor alle oog- en gelaatsbescherming
EN 167 - Omschrijving van alle optische beproevings- en testmethoden
EN 168 - Omschrijving van alle niet optische beproevings- en testmethoden
EN 169 - Filters voor lassen en aanverwante technieken. Doorlatingsfactoren en aanbevolen gebruik
EN 170 - Ultraviolet (UV)-filters. Doorlatingsfactoren en aanbevolen gebruik
EN 171 - Infrarood (IR)-filters. Doorlatingsfactoren en aanbevolen gebruik
EN 172 - Zonlichtfilters voor industrieel gebruik
EN 175 - Middelen voor oog- en gelaatsbescherming bij lassen
EN 207 - Filters en oogbescherming tegen laserstraling
EN 208 - Oogbeschermers voor instelwerkzaamheden aan lasers en lasersystemen
EN 379 - Lasfilters met variabele beschermingsfactor of met twee beschermingsfactoren
EN 1731 - Oog- en gelaatsbescherming uit geweven metaaldraad voor industrieel en niet industrieel
Adembescherming voor lassers
Tijdens de laswerkzaamheden kunnen er behoorlijk giftige lasdampen ontstaan. Deze dampen zijn schadelijk voor je gezondheid. Adembescherming moet pas worden gebruikt als er geen andere optie is om de rookdampen tegen te gaan. Meestal wordt adembescherming alleen toegepast als een tijdelijke maatregel, maar soms is er geen andere mogelijkheid, waardoor ventilatie niet voldoende is en persoonlijke beschermingsmiddelen nodig zijn. Er zijn verschillende mogelijkheden als adembescherming:
-
Stofmaskers: Stofmaskers beschermen je tegen kleine deeltjes, zoals fijnstof. Kleine deeltjes stof zijn met het blote oog vaak niet te zien. Bij het schuren of werken met isolatiemateriaal komen deeltjes vrij die niet goed zijn voor je gezondheid wanneer je deze inademt. Dit kan zonder dat je het door hebt in eerste instantie je longen en bloedcirculatie aantasten. Stofmaskers bieden bescherming tegen deze stof, nevel en rook. Stofmaskers zijn eenvoudig te gebruiken.
-
Half- en volgelaatsmaskers: Een volgelaatsmasker met een P2-, A1- of A2-filter kan zinvol zijn als er sprake is van hoge concentraties van minder schadelijke stoffen of als je zowel de luchtwegen als de ogen moet beschermen. Een masker heeft een tot drie filterhouders. Bij meer filters wordt de lucht beter gefilterd wat het comfort vergroot. Voor de half- en volgelaatsmaskers zijn losse schroeffilters vervangbaar zodat je de bescherming vergroot.
Normen en wetgeving adembescherming
Alle stofmaskers of filters worden aangeduid met de bescherming klasse. Dit begint met de letters FFP, dit staat voor Filtering FacePiece Particals. Hierin word onderscheid gemaakt tussen 3 verschillende waardes:
-
P1 of FF1 filtermasker: wordt gebruikt bij niet schadelijk zwevend stof. Dit filtermasker biedt maximaal bescherming tot 4 keer de WNG (Wettelijke Nederlandse Grenswaarde).
- P2 of FFP2 filtermasker: wordt gebruikt bij schadelijke stoffen. Dit filtermasker biedt tot maximaal 10 keer de WNG.
-
P3 of FFP3 filtermasker: wordt gebruikt bij giftige stoffen. Dit filtermasker biedt bescherming tot maximaal 50 keer de WNG. Het gaat hierbij om gevaarlijke stoffen die kanker, gevaarlijke virussen of bacteriën kunnen verwekken.
Hieronder vind je de belangrijkste Europese normen voor adembescherming:
-
EN 136: Deze standaard stelt de minimumeisen voor volgelaatsmaskers. Vereisten zijn: temperatuur stabiliteit, waterdichtheid, de concentratie van koolmonoxide, ademweerstand, spraakmembranen, gezichtsveld.
-
EN 140: Standaard die de minimumeisen voor half-en kwart maskers beschrijft: Dit omvat lekkage testen, ademweerstand, brandbaarheid, en de mechanische dichtheid van kleppen en verbindingen.
-
EN 14387 (oorspronkelijk EN 141 en EN 371): Standaard voorzien in de minimale eisen voor gas-en combinatie van filters: Dit omvat voornamelijk de indeling van de filters in verschillende soorten (bijvoorbeeld A, B, E en K) als categorie (bv. filter klassen 1, 2 en 3)
-
EN 143: Standard die de minimumeisen voor stoffilters. Zoals het geval is met gasfilters, zijn stoffilters ook onderverdeeld in klassen op basis van hun prestatieniveau:
-P1 filter: Lage filter prestaties (80% efficiëntie)
-P2 filter: Medium filter prestaties (94% rendement)
-P3 filter: High performance filter (99,97% rendement)
-
EN 149 norm, die de minimale eisen voor het filteren van gelaatstukken voor bescherming tegen deeltjes. Maskers worden ook onderverdeeld in drie klassen:
-FFP 1: Low filter prestaties (80% efficiëntie)
-FFP 2: Medium filter prestaties (94% rendement)
-FFP 3: High performance filter (99,97% rendement
-
EN 12941 norm voor bekrachtigde filtersystemen met een helm of kap. Een power-assisted filter systeem met helm of kap is als volgt ingedeeld: TH1, TH2 en TH3.
-
EN 12942 norm bekrachtigd volgelaatsmaskers, half- of kwartgelaatsmaskers.
Veiligheidshandschoenen voor lassers
Naast alle andere bescherming ben je uiteraard het meest bezig met je handen. Wanneer je gaat lassen krijg je te maken met heet materiaal en vonken. Het is belangrijk jezelf te voorzien van een paar goede handschoenen. Maar welke moet je hebben? En welke handschoenen bieden de juiste bescherming?
Er wordt onderscheid gemaakt tussen werkhandschoenen en lashandschoenen. Je handen komen het dichts bij de werkzaamheden. Een werkhandschoen zorgt als het ware voor een tweede huid die de schade van de werkzaamheden opvangt. Handbescherming is niet alleen tijdens het lassen nodig, tijdens andere werkzaamheden is het gebruik van werkhandschoenen ook verplicht. Er mag tijdens verspande werkzaamheden geen gebruik worden gemaakt van werkhandschoenen, omdat de werkhandschoenen vast kunnen schieten in het apparaat, wat gevaarlijk is.
Waar moet ik op letten tijden het kiezen van veiligheidshandschoenen?
Er zijn verschillende soorten veiligheidshandschoenen: voor algemeen gebruik, handschoenen die snijbestendig zijn, handschoenen ter bescherming van hitte, kou, chemische stoffen, elektriciteit en vibratie. Bij de keuze van handschoenen is het erg belangrijk om te realiseren dat het gebruik van handschoenen voor klachten kan zorgen. Deze klachten kunnen ontstaan door bijvoorbeeld slechte ventilatie in de handschoen en het materiaal waar de handschoen van gemaakt is.
Waarom lashandschoenen?
Zoals al beschreven kunnen vonken en gloeiende metaalspetters bij lassen vrijkomen. Een lashandschoen beschermt tegen hitte, vuur, gesmolten metalen lasspetters, UV-straling, elektriciteit en snijden. Lashandschoenen zijn er in verschillende soorten en maten.
Normen en wetgeving veiligheidshandschoenen
Handschoenen zijn onderverdeeld in verschillende categorieën. De categorieën betekend dat de handschoenen getest zijn volgende de Europese richtlijnen persoonlijke beschermingsmiddelen 89/686/EG EN 420. De volgende normeringen zijn voor handschoenen:
-
EN 388 - Weerstand
-
EN 511 - Bescherming tegen koude
-
EN 374 - Bescherming tegen chemicaliën en micro-organismen
-
EN 407 - Bescherming tegen thermische risico's
Lasdekens en laskussens
Een grote hindering tijdens de laswerkzaamheden zijn lasspatten en vuurvonken. Dit komt bij alle bescherming wel naar voren. Het is dus altijd belangrijk jezelf als lasser goed te beschermen tegen vuurspetters en vonken die ontstaan tijdens het lassen. Een optie is een lasdeken. Een lasdeken dient ter voorkoming van brand. Doordat de deken niet brandbaar is kan het over vuur worden gelegd, waardoor het vuur dooft. Een lasgordijn kan ook worden gebruikt als bescherming.
Naast lasdekens bestaan er ook laskussens. Laskussens zorgen voor een betere en comfortabele werkhouding. Door gebruik te maken van een laskussen kan de lasser beter en steviger zitten, waardoor er standvaster gewerkt kan worden en de kwaliteit van het laswerk niet verloren gaat. Ook zorgt het ervoor dat de lasser minder snel letsel kan oplopen door contact te krijgen met de lasnaad.
Bescherming voor je omgeving
Werkplaatsafscherming
Alleen jezelf beschermen tijdens het lasproces is vaak niet voldoende. Het is erg belangrijk om de omgeving, waarin de laswerkzaamheden worden verricht, ook te beschermen. Het is natuurlijk niet de bedoeling dat de mensen in de omgeving worden blootgesteld aan de beschreven risico's van hierboven. Er zijn verschillende manieren om de omgeving zo goed mogelijk te beschermen. Zo is elke werkplaats anders, en vraagt daarom om andere beschermingsmaatregelen. Het is hierbij belangrijk te kijken in je omgeving waartegen beschermt moet worden. De verschillende mogelijkheden om de omgeving zo goed mogelijk te beschermen worden hieronder beschreven.
Hoe beveilig ik mijn omgeving?
Wanneer je je laswerkzaamheden wilt beschermen tegen invloeden van buiten-/bovenaf, zoals zon en regen kun je gebruik maken van lasparasols. De lasparasols zijn water- en windbestendig zodat je laswerkzaamheden niet gehinderd kunnen worden door deze invloeden. Naast lasparasols zijn er ook lastenten die tegen weersomstandigheden helpen. De tenten zijn gemaakt van vlamvertragend materiaal.
Een andere manier om de omgeving te beschermen zijn lasschermen. Een lasscherm biedt een goede oplossing voor de hinder van andere personen op de werkplaats. Een andere reden om het lasscherm in te zetten is het gevaar van het UV-licht dat tijdens de werkzaamheden vrijkomt. Het lasscherm zorgt ervoor dat de omgeving niet in staat is om de in de plasmaboog te kijken. Wanneer de laswerkzaamheden in een lascabine plaatsvinden zijn de lasschermen niet nodig. Naast lasschermen zijn er ook lasgordijnen en laslamellen. Deze hebben dezelfde functie als lasschermen. Laslamellen zijn daarentegen beter geschikt om te gebruiken als er tijdens lasproces sprake is van een grote en regelmatige mechanische belasting.
Naast lasgordijnen bestaan er ook slijpgordijnen en hebben ook dezelfde functie. Bij slijpgordijnen is het echter de bedoeling om de ruimte af te schermen waar slijpvonken en slijpstof vrijkomt. De slijpgordijnen zijn alleen niet geschikt voor werkzaamheden waar met hoge tempraturen wordt gewerkt of als het slijpgordijn wordt blootgesteld aan open vuur. De slijpgordijnen zijn, naast afscherming van slijpvonken en slijpstof, ook lichtdovend.
Lasrookafzuiging
Zoals al beschreven is lasrook schadelijk voor je gezondheid. Om de risico's te bespreken kan er gebruik gemaakt worden van lasrookafzuiging. Lasrook en gassen ontstaan bij vrijwel alle lasprocessen.
Welke lasrookafzuiging bestaan er?
Er zijn verschillende soorten lasrookafzuigingen. Als eerst zijn er mobiele ventilatoren. Dit zijn gemakkelijk verplaatsbare ventilatoren. Deze is handig als er op verschillende plaatsen gelast moet worden. De verse lucht aan- en afvoer zorgt voor een goed binnenklimaat. Naast een mobiele ventilator bestaat er ook een mobiele afzuiger. Om lasrook uit de werkplaats te verwijderen kunnen mobiele afzuigers worden ingezet. Met de juiste ventilatie en mobiele lasrookafzuiging kan aan de juiste MAC-waarde voldaan. MAC-waarde staat voor Maximaal Aanvaarde Concentratie. Ook bestaan er draagbare afzuigers. De draagbare lasrookafzuigers zijn ontworpen voor de verwijdering en het filteren van lasrook bij lichte laswerkzaamheden. Daarnaast zijn de draagbare afzuigers geschikt voor een ruimte waar geen natuurlijke ventilatie aanwezig is.
Als laatst bestaan er vaste lasrookafzuigers. De vaste lasrookafzuigers zijn wand gemonteerd, ze bieden de lasser optimale beweging tijdens het lassen in verschillende posities. Dit maakt deze lasrookafzuigers uitermate geschikt voor verschillende toepassingsgebieden. Een voordeel van de vaste lasrookafzuiger is dat de vloer vrij blijft, wat meer ruimte biedt.
Veilig werken
Je hebt nu een goed beeld gekregen van de risico's die er zijn als je gaat lassen, maar ook hoe je deze risico's kan beperken of zelfs voorkomen. Naast alle bovengenoemde maatregelen die je kunt nemen, zijn er nog twee belangrijke factoren die de veiligheid bij het lassen kunnen waarborgen: de werkgever en de werknemer. Maar hoe kunnen ze hiervoor zorgen?
Door het beschikbaar stellen van voldoende middelen en een veilige werkomgeving, helpt de werknemer mee om het zo veilig mogelijk te maken voor zijn werknemers. Een veilige, goede werkomgeving leidt tot minder ziekteverzuim en minder vervroegd pensioen, dus des te meer reden voor werkgevers om ervoor te zorgen dat de veiligheid van haar werknemers wordt gewaarborgd.
De werknemers moeten altijd in acht nemen dat alles wat zij doen ook invloed heeft op de veiligheid van de mensen om hem heen. Het is daarom enorm belangrijk dat de lasser zich houdt aan de opgelegde (veiligheids)instructies en materialen en machines op de juiste manier gebruikt en opruimt. Tot slot dient de lasser als er een gevaar voor de gezondheid en veiligheid wordt opgemerkt, dit door te geven aan de werkgever om gevaren te voorkomen.