Voor- en nabewerking bij het lassen
Bij het lassen is de voor- en nabewerking essentieel bij het behalen van een goed resultaat. Dit kan gerealiseerd worden door te slijpen en te schuren. Om op de juiste manier te slijpen en te schuren zijn er tal van mogelijkheden. Na het lezen van dit artikel weet je alles over de voor- en nabewerking bij het lassen.
Wat is schuren?
Oppervlaktes worden geschuurd als voorbewerking bij het lassen. Door te schuren kunnen lasnaden en ruwe ondergronden (zoals laklagen) glad gemaakt worden. Hierdoor kan een strakker resultaat worden behaald. Wanneer er niet van tevoren wordt geschuurd, kan het ervoor zorgen dat de overgang tussen verschillende materialen zichtbaar is of dat verf niet goed blijft hechten.
Er zijn vele mogelijkheden om te schuren. Een manier is door gebruik te maken van schuurpapier of door middel van een schuurmachine. Voor iedere klus is er een passende oplossing. Bij het schuren is er altijd een schuurmiddel nodig. Dit geldt voor het schuren van verschillende materialen, bijvoorbeeld bij staal. De oppervlakgrootte van het voorwerp bepaalt of het handig is om handmatig of machinaal te schuren. Bij het schuurmiddel kan, net als bij het slijpen, onderscheidt gemaakt worden tussen de verschillende korrelsoorten en -groftes.
Schuurmachines
De schuurmachines kunnen over verschillende voorzieningen beschikken, zoals stofafzuiging, toerentalregeling en systemen voor schuurmateriaal waaronder, klemmen, klitten of kleven. Het werken met een stofafzuiging werkt prettiger, beter en is gezonder. Daarnaast verhoogt het gebruik van een stofafzuiging de levensduur van de schuurbladen, schijven en banden. Door de wrijving die ontstaat tijdens het schuren kan het oppervlakte erg warm worden. Een regelbaar toerental voorkomt dat het schuursel zich door de ontstane warmte gaat hechten aan de schuurkorrels van het blad, de schijf of de band.
Wat is slijpen?
Slijpen is een verspaningstechniek waarbij materiaal wordt afgenomen. Er zijn verschillende soorten methodes om te slijpen. Zo heb je bijvoorbeeld vlakslijpen. Dit houdt in dat een vlak van het product wordt geslepen. Vlakslijpen kan op twee verschillende manieren. Het snijvlak kan recht over het product schuren of je kan slijpen met de zijkant van de schijf. Een andere methode is rondslijpen. Hier wordt er rotatie symmetrisch geslepen. De slijpkorrel bepaalt de gladheid van het oppervlak bij het slijpen.
De verschillen schuren en slijpen
Ondanks dat schuren een oppervlaktebehandeling is en slijpen een verspaningstechniek is, worden deze begrippen en technieken veel door en naast elkaar gebruikt. Schuren wordt toegepast bij de voorbewerking van het materiaal. Slijpen wordt toegepast bij de nabewerking van het materiaal, dit zorgt voor een nauwkeurig en glad oppervlakte.
De verschillende merken
Er zijn verschillende grote spelers die zich bezighouden met het ontwikkelen van slijp- en schuurmiddelen namelijk: 3M, Fein, Flexovit, Pferd en Rhodius. Al deze fabrikanten leveren diverse slijp- en schuurmiddelen, zoals schuurbanden, schuurschijven, slijpschijven, slijphulzen en slijpbladen.
Slijpmachines komen voor in verschillende soorten en maten. In het ruime assortiment is er voor iedere klus het geschikte middel te vinden. Zo staat het elektrische gereedschap van bijvoorbeeld HiKOKI (voorheen Hitachi) en dat van Fein voor metaalbewerking voor maximaal vermogen. De schijven van de verschillende merken zijn gewoonlijk onderling uitwisselbaar.
Korrelsoorten en korrelgroftes
De korrelsoort heeft invloed op de prestaties van het slijp- en schuurmiddel en is verantwoordelijk voor de materiaalafname. Er zijn twee eigenschappen van belang wanneer de geschikte schuurkorrel gekozen moet worden: de hardheid en de taaiheid.
Er kan onderscheid worden gemaakt tussen natuurlijke en synthetische korrelsoorten. Onder de natuurlijke korrelsoorten valt onder andere flint, granaat en amaril. Deze korrelsoorten worden echter bij de fabricage van slijpmiddelen vrijwel niet meer gebruikt. Daar zijn de synthetische korrelsoorten voor in de plaats gekomen, zoals aluminium oxide, zirkonium, siliciumcarbide en keramische korrels. In de onderstaande afbeelding is te zien hoe de hardheid en de taaiheid bepalen welk metaal met welke synthetische korrelsoort behandeld moet worden.
Siliciumcarbide: deze korrel is de hardste en de scherpste van de synthetische korrelsoorten. Echter is de korrel zeer broos, wat de levensduur beperkt. Er is weinig druk nodig om efficiënt met deze korrelsoort te werken.
Aluminium oxide: deze korrel beschikt over een enkelvoudige kristalstructuur, is vrij hard en slijtvast. De korrelsoort is minder scherp dan de overige korrels. De hitteontwikkeling kan redelijk oplopen, waardoor aluminiumoxide het beste ingezet kan worden bij materialen die hier goed tegen bestand zijn.
Zirkonium: deze korrel heeft een gemiddelde hardheid, maar is erg scherp, zeer taai en goed bestand tegen hitteontwikkeling. Deze korrel is dan ook zeer geschikt voor zware verspaning bij zware tot zeer zware druk. Door de zware druk en de oplopende hitte breekt de korrel open en ontstaan er steeds nieuwe snijkanten. Dit voorkomt dat de korrel snel bot wordt.
Keramisch: Een micro kristallijnen structuur zorgt ervoor dat keramisch niet alleen hard en taai is, maar ook scherp. Door de microstructuur breken de korrels al bij gematigde tot gemiddelde druk makkelijk uit elkaar. Dit zorgt ervoor dat het verspanend vermogen van de korrel haast niet verminderd wordt. De eigenschappen van een keramische korrel werken echter niet goed onder invloed van hitte. Daarom wordt er aan deze korrel vaak schuur actieve en warmte dempende additieven toegevoegd.
Een deel van de Cubriton II is geproduceert volgens de PSG (Precision Shaped Grain) methode. Dit houdt in dat de korrels als driehoeken zijn gevormd, waardoor ze beter verspanen en een groffere finish achterlaten. Wanneer dit het geval is, wordt de korrelgrofte aangeduid met een + teken, zoals +60. In de onderstaande afbeelding is te zien hoe deze korrels werken.
Korrelsoorten bij stiftstenen
Bij stiftstenen zijn er echter meer korrelsoorten beschikbaar. Om de korrelmengsels via de ISO 525 eenvoudiger te bepalen, worden de volgende afkortingen gebruikt
AD = edelkorund donkerrood
AW = edelkorund wit
AR = edelkorund roze
AN = normaalkorund
AH = holle kogelkorund
CN = siliciumcarbide groen
CU = siliciumcarbide grijs
CO = keramische korrel
ADW = mengkorrel AD + AW
ARN = mengkorrel AR + AN
ADR = mengkorrel AD + AR
AWCO = mengkorrel AW + CO
De verschillende korrelsoorten zijn verkrijgbaar met diverse korrelgroftes. Waar de korrelsoort wordt aangeduid met een letter, wordt de korrelgrofte, ook wel korrelgrootte genoemd, aangeduid met een cijfer. Hoe hoger het cijfer is, des te fijner de korrel. Het is belangrijk dat er bij het schuren altijd van grof naar fijn wordt gewerkt. De nummers zijn vastgesteld door de Europese Associatie van Schuurmaterialen Fabrikanten (FEPA). De schuurkorrels en slijpkorrels kunnen worden ingedeeld in: superfijn, fijn, medium en grof. In sommige gevallen is het handig of zelfs noodzakelijk om meerdere korrels te gebruiken. De verschillende korrelgroftes voor flexibele slijpmiddelen zijn in de ISO 6344 vastgelegd en in de FEPA-Standards overgenomen.
Grof: 80 – 60 – 50 – 40 – 36 – 24 – 20 – 16 –12
Middel: 280 – 240 – 220 – 180 – 150 – 120 – 100
Fijn: 600 – 500 – 400 – 350 – 320
Superfijn: 1500 – 1200 – 1000 – 800
Wanneer er gebruik gemaakt wordt van een grove korrelgrofte, zijn de korrels dusdanig groot waardoor er minder korrels op een band of een stift zullen zitten. Bij superfijne groftes zijn de korrels echter kleiner waardoor er juist meer korrels op een band of stift zitten.
Hardheden
De hardheid van een schuurschijf is de weerstand die de binding aan de schijf biedt bij het uitbreken van de slijpkorrel. De hardheid van schuurkorrels wordt meestal bepaald volgens de schaal van Mohs en/of volgens de schaal van de belangrijkste schuurkorrels. De hardheden van de slijp- en schuurkorrels bepalen welk materiaal er geslepen en/of geschuurd kan worden. Er zijn verschillende soorten hardheden.
Hoe kies je de juiste schuurband?
Schuurbanden zijn er om eenvoudig en snel grotere oppervlakten te schuren of polijsten. Schuurbanden zijn er in alle soorten en maten. Er zijn een paar afwegingen die gemaakt moeten worden bij het kopen van de geschikte schuurband. Er moet gekeken worden naar de korrelsoort, de korrelgrofte en de drager. De drager is een essentieel en belangrijk onderdeel van de schuurband. De schuurkorrels worden namelijk bevestigd aan de drager. Een drager van de schuurband is verkrijgbaar in verschillende materialen, waarbij het draait om de flexibiliteit. Hoe stijver de drager is, des te sterker is de gehele schuurband. Wanneer er gebruik wordt gemaakt van een stijve band kan er meer druk worden uitgeoefend op het te schuren materiaal. Flexibele banden hebben vaak fijnere korrels. Deze banden worden meestal gebruikt voor de afwerking van het materiaal.
Een schuurband wordt veelal ontwikkeld voor een specifieke machine. Met name het formaat is dan van belang. Het is belangrijk dat het juiste formaat op de juiste machine wordt gebruikt. Bij het opleggen of vervangen van de schuurband is het van belang dat de band in de juiste richting roteert.
Welke soorten schijven zijn er?
Met een schijf kan een nauwkeurige verspanende bewerking gerealiseerd worden. Hierbij wordt een schuurschijf, fiberschijf of lamellenschijf gebruikt, die uit verschillende korrelgroften bestaat. Elke korrel is op zichzelf een snijgereedschap.
Schuurschijven
De schuurschijven zijn beschikbaar in vele verschillende uitvoeringen en kwaliteiten. Welke schijf er nodig is hangt af van de schuurmachine die je gebruikt. En aan de toepassing waarvoor de schijf nodig is. Er kan onderscheid worden gemaakt tussen de schuurschijven aan de hand van drie verschillende korrelsoorten, namelijk:
-
Schuurschijven aluminium oxide
-
Schuurschijven zirkonium oxide
-
Schuurschijven siliciumcarbide
De aluminium oxide schuurschijf is een hoogwaardige en stevige schijf met een dichtgestrooide korrel, om een grote hoeveelheid van het materiaal te verwijderen en om een homogeen schuurpatroon te creëren.
Zirkonium oxide schuurschijven zorgen, door de combinatie van een stabiele onderlaag en een zelfslijpende zirkonium oxide schuurkorrel, voor een lange levensduur en uitstekende prestaties bij gebruik in de metaalbewerking en vooral bij roestvrijstalen oppervlakken.
Siliciumcarbide schijven worden vooral gebruikt voor de bewerking van beton, natuursteen, brons en messing.
Lamellenschijven
Een lamellenschijf is een slijpschijf gemaakt van lamellen met een schuurmiddel. De schijf wordt meestal gebruikt voor het afwerken van lasnaden, maar ook voor zwaarder schuurwerk. Het verschil tussen een schuurschijf en een lamellenschijf is dat een lamellenschijf in één richting kan schuren of slijpen en recht op het materiaal kan werken. De naam lamellenschijf komt voort uit de constructie; het is een afbraamschijf met daarop kleine reepjes schuurlinnen, de lamellen. De lamellenschijf combineert datgene waar een afbraamschijf en schuurschijf geschikt voor zijn.
Lamellenschijven zijn verkrijgbaar in diverse schuurkorrels/groftes, vormen, diameters en kwaliteiten. De meest voorkomende soorten zijn:
-
Aluminium korund, bruin: geschikt voor lichtere toepassingen, zoals schuren, aluminium, kunststof, slijpen van zachtere normale staalsoorten.
-
Zirkonium korund, blauw: geschikt voor normale toepassingen, langdurig gebruik, hardere staalsoorten, RVS, lasnaden.
-
Zirkonium korund, groen: geschikt voor zwaardere toepassingen waar stand tijd en verminderende warmteontwikkeling belangrijk zijn.
-
Ceramic korund, rood: geschikt voor zeer zware toepassingen met veel druk, hoog vermogende machines zonder te veel warmteontwikkeling.
De kwaliteiten waarin de lamellenschijven verkrijgbaar zijn is enorm. Dit hangt af van de drager, glasvezel en metaal. Daarnaast ook het schuurlinnen en het schuurmateriaal zelf. Per merk zijn er meestal verschillende kwaliteiten in de diverse soorten.
De toepassing bevindt zich in het gebied van afbramen en schuren van metalen. Een lamellenschijf slijpt -afhankelijk van de korrel- relatief veel materiaal weg door de grote druk. Vanwege het kleiner geraakte oppervlak is er dan, afhankelijk van de korrel, relatief weinig of geen nabewerking nodig.
Fiberschijven
De fiberschijven die worden aangeboden door Laspartners Multiweld kenmerken zich door een hoge afname en standtijd. De fiberschijven zijn voorzien van aluminiumoxide, zirkonium of keramische schuurkorrels in de grofte 16 t/m 320. In combinatie met de juiste steunschijven zijn fiberschijven met een grove korrel een prima oplossing om goedkoop grove slijpwerkzaamheden te verrichten, terwijl de fijnere korrels uitermate geschikt zijn voor fijnere afwerkingen van metaalproducten.
Doorslijpschijven
De naam zegt het al, doorslijpschijven zijn bedoeld om verschillende materialen door te slijpen. Een doorslijpschijf is een vervangbaar onderdeel van de haakse slijper. De schijven mogen dan overeenkomen in de functie, maar er kan wel degelijk verschil zitten in de maten en materiaalsoorten. Het materiaal waar de doorslijpschijf geschikt voor is, is meestal zichtbaar op de schijf zelf. Bij het kiezen van de geschikte doorslijpschijf is de diameter erg belangrijk. Daarnaast geldt in het algemeen dat de binding van het gebruikte slijpmiddel zachter moet zijn naarmate de hardheid van het te bewerken materiaal toeneemt voor een optimaal resultaat. Wanneer de gebruiker een zachte binding kiest, wordt er geprofiteerd van een hoge agressiviteit en een kortere bewerkingstijd. Echter, zorgt het ook voor een hogere slijtage van het gereedschap en daarmee ook voor een kortere standtijd.
De doorslijpschijven uit het assortiment van Laspartners Multiweld zijn afkomstig van de merken 3M, Flexovit, Lukas-Erzett, Pferd of Rhodius. Naast de diverse fabrikanten kunnen de doorslijpschijven verschillen in korrelsoort en korrelgrofte. Door het ruime en diverse assortiment is er altijd een geschikte doorslijpschijf te vinden.
Diamantschijven
Diamantschijven zijn geschikt te gebruiken bij zowel de hardste materialen als zachte materialen. Wanneer je een diamantschijf aanschaft is het belangrijk dat de geschikte diamantschijf wordt gekozen. Wanneer namelijk een diamantschijf gebruikt wordt die niet geschikt is voor de toepassing, slijt de diamantschijf snel of wordt hij heel snel bot. Dit gaat ten koste van de werking.
Lamellenstiften
Een lamellenstift wordt gebruikt voor het schuren van smalle tussenruimten, zoals groeven en gleuven. De lamellen zorgen voor een mooi, gelijkmatig slijpbeeld. De stift is geschikt voor toepassing op moeilijk toegankelijke plaatsen. Daarnaast zijn de lamellenstiften geschikt voor diverse staalsoorten en metalen bij het lassen. Tijdens het slijpen wordt het materiaal warm, maar de lamellen zorgen ervoor dat de temperatuur snel weer daalt.
Lamellenrollen
Een lamellenrol is, net als een lamellenstift, geschikt voor het schuren van smalle tussenruimtes, zoals groeven en gleuven. De verschillende rollen kunnen gebruikt worden voor zowel lichte, als zware schuurwerkzaamheden. Dit is afhankelijk van de lengte van de vezels en de korrelgrofte. De lamellenrollen kunnen verschillen in diameters.
Uitgerust met een gepatenteerde flexibele schuurrol, past de lamellenrol zich flexibel aan de meest uiteenlopende materialen en vormen aan. Daarmee bereikt de gebruiker van de lamellenrol zelfs bij ongelijke of gestructureerde oppervlakken het beste resultaat. De roller schuurt in hoeken, bochten en groeven. Vroeger was schuurpapier de oplossing om hierbij te komen, maar nu kunnen daarvoor lamellenrollen worden gebruikt. De rol is zeer flexibel, waardoor de gebruiker hem met een zachte handgreep makkelijk en compact kan bedienen.
Borstels
Technische schuurborstel
Een technische schuurborstel wordt voornamelijk gebruikt bij het schuren van oneffen oppervlakken en bij het ontbramen van scherpe kanten, waarbij het belangrijk is dat de kanten niet afgerond worden. Borstels slaan als het ware de bramen weg, zonder de scherpe zijde van het werkstuk aan te tasten. De technische schuurborstel wordt gekenmerkt door een zeer goede prijs-kwaliteitsverhouding.
Rondborstels
Handborstels
Stiftfrezen
Contactstiften
De contactstiften zijn geschikt voor gemiddeld en fijn slijpwerk. Ook kunnen de contactstiften gebruikt worden voor het bewerken van RVS en metaal. De stiften zijn speciaal geprofileerd en gemaakt om moeilijk bereikbare plaatsen te kunnen bereiken. Contactstiften worden gebruikt voor het bewerken en polijsten van kleinere delen, boringen, blinde gaten etc. De contactstiften kunnen zich aanpassen aan de contouren van het werkstuk. Het assortiment van Laspartners Multiweld beschikt over contactstiften van het merk Flexovit, Pferd en Rhodius.
Slijphulzen
Slijpbladen
Slijpbladen zijn zelfklevende bladen. Ze kunnen gebruikt worden voor de bewerking van contourrijke en filigraan werkstukken. Ook zijn er andere bewerkingsopgaven zoals: egaliseren, bewerking van vlakken of stapsgewijs fijn slijpen. De slijpbladen kunnen gebruikt worden op buigzame asmachines of rechte slijpmachines. Verschillende materialen zijn bewerkbaar, waaronder aluminium, koper, edelstaal en gietstaal. Door het gebruik van slijpbladen kun je stapsgewijs diverse oppervlaktekwaliteiten veranderen van grof naar zeer fijn. De slijpbladen zijn beschikbaar in verschillende korrelgroftes.
Slijpstenen
Een slijpsteen is een precisie gereedschap met duizenden slijppunten. Slijpstenen zijn er in verschillende vormen net zoals de stiftfrezen. Het grootste verschil tussen slijpen en frezen is dat bij frezen het werkstuk niet mee beweegt, terwijl dit bij slijpen wel het geval is doordat het werkstuk meedraait in de klem. Slijpstenen zijn geschikt voor het ontbramen, matteren en finishen van het materiaal. Wanneer de slijpsteen met de juiste slijpsnelheid wordt gebruikt, wordt het te slijpen materiaal in kleine spanen verwijderd. Slijpstenen komen voor in verschillende vormen, zoals een cilindrische vorm, met een punt, zonder punt, bolvormig en met een spitsvorm. Voor de slijpstenen met een asgat is er een rechte steen, een komsteen en een schotelvormige steen.
Slijpstenen zijn er om eenvoudig en snel grotere oppervlakten te schuren of polijsten. Schuurbanden zijn er in alle soorten en maten. Er zijn een paar afwegingen die gemaakt moeten worden bij het kopen van de geschikte schuurband. Er moet gekeken worden naar de korrelsoort, de korrelgrofte en de drager. De drager is een essentieel en belangrijk onderdeel van de schuurband. De schuurkorrels worden namelijk bevestigd aan de drager. Een drager van de schuurband is verkrijgbaar in verschillende materialen, waarbij het draait om de flexibiliteit. Hoe stijver de drager is, des te sterker is de gehele schuurband. Wanneer er gebruik wordt gemaakt van een stijve band kan er meer druk worden uitgeoefend op het te schuren materiaal. Flexibele banden hebben vaak fijnere korrels. Deze banden worden meestal gebruikt voor de afwerking van het materiaal.
Bevelmachine
Om een goede lasnaad te krijgen is het een vereiste dat buizen haaks op elkaar aansluiten. Een met de hand afgekorte en geslepen buis is meestal niet exact haaks en het is een tijdrovend en niet efficiënt proces. Met een bevelmachine wordt dit een eenvoudige handeling waarbij je in enkele minuten een perfecte lasnaadvoorbewerking kunt bevelen. De bediening van een bevelmachine is eenvoudig en vereist nauwelijks instructie om er goed mee te kunnen werken.
De bevelmachine is voorzien van een klemsysteem dat zich aan de binnenkant van de buis vastzet. Om de kopse kant van de buis te kunnen bewerken worden er op een ronddraaiende plaat beitelplaatjes gemonteerd met de door jou gewenste vooropeningshoek. Met behulp van het instelwiel kun je de laskant zover als nodig en gewenst afschuinen of vlakken en ontstaat er een exact haaks lasvlak. Verder kun je zelf bepalen hoe ver je de pijp wilt bevelen. Ook geschikt voor zowel dikwandige pijpen of buizen. Meestal worden er 2 beitelplaten op de draaischijf gemonteerd zodat men gelijktijdig een haakse en afgeschuinde laskant kan bevelen.
Waarom bevelen?
Bevelen is een manier van lasnaadvoorbewerking. Met een bevelmachine bespaar je aanzienlijk wat tijd. In enkele minuten heb je een haakse en braamloze laskant in de door jou gewenste hoek. Verdere nabewerking van de laskant is overbodig.
De grote voordelen van bevelen met een bevelmachine op een rijtje:
- Haakse en braamloze snede
- Koud gesneden zonder veranderingen in temperatuur
- Eenvoudige bediening
- Geen stof van slijptollen
- Geen herrie van slijptollen
- Geen extra opspangereedschap nodig
- Geen verbruik van afbraamschijven
- Geen specifieke eisen voor de werkplek
- Geen slijtage slijptollen